Լուիզա Մեյ Օլքոթի «Լավ կանայք» գիրքը «Փոքրիկ կանայք» պատմության շարունակությունն է։ Այն պատմում է չորս քույրերի կյանքի մասին` Մեգի, Ջոյի, Բեթի և Էմիի։ Նրանք արդեն մեծանում են ու սկսում իրենց կյանքն առնձին ապրել։Մեգը ամուսնանում է ու մայրանում։ Ջոն շարունակում է իր երազանքը` դառնալ գրող։ Բեթը միշտ փորձում է աջակցել ընտանիքին, թեև հիվանդ է։ Էմին սկսում է իր ուղին արվեստում ու այցելում տարբեր երկրներ։Այս գիրքը շատ ջերմ ու հետաքրքիր է։ Այն ցույց է տալիս, թե ինչպես կարելի է հաղթահարել դժվարությունները, սիրել ու աջակցել միմյանց։
ՏՂԱՆ ՔՐԻՍՏՈՍԻ ՏՈՆԱԾԱՌԻ ՀԱՆԴԵՍԻՆ
ՏՂԱՆ ՔՐԻՍՏՈՍԻՏՈՆԱԾԱՌԻ ՀԱՆԴԵՍԻՆ
Բայց ես վիպասան եմ և, թվում է, մի «պատմություն» ինքս եմ հորինել: Ինչո՞ւ եմ գրում «թվում է», չէ՞ որ ես ինքս գիտեմ հաստատապես, որ հորինել եմ, բայց ինձ շարունակ թվում է, որ սա ինչ-որ տեղ և ինչ-որ ժամանակ պատահել է, հենց սա է պատահել ճիշտ ծննդյան տոների նախօրեին, ինչ-որ վիթխարի քաղաքում և զարհուրելի սառնամանիքի ժամանակ:
Թվում է ինձ՝ նկուղում մի տղա կար, բայց դեռ շատ փոքրիկ՝ վեց տարեկան կամ ավելի փոքր: Այդ տղան արթնացավ առավոտյան խոնավ և ցուրտ նկուղում: Ինչ-որ խալաթիկ էր հագին, և դողում էր: Դուրս էր թռչում նրա շունչը սպիտակ գոլորշու տեսքով, և նա, անկյունում՝ սնդուկին նստած, ձանձրույթից դիտմամբ բերանից բաց էր թողնում այդ գոլորշին և զվարճանում՝ տեսնելով, թե ինչպես է այն դուրս թռչում: Բայց նա շատ էր ուզում ուտել: Առավոտից նա մի քանի անգամ մոտեցել էր թախտին, որտեղ նրբաբլիթի պես բարակ փռոցի վրա և ինչ-որ կապոց գլխի տակ՝ բարձի փոխարեն, պառկած էր հիվանդ մայրը: Ինչպե՞ս էր նա այստեղ հայտնվել: Պետք է որ նա իր մանչուկի հետ ուրիշ քաղաքից եկած և հանկարծ հիվանդացած լիներ: Անկյունների տիրուհուն դեռ երկու օր առաջ էին ոստիկանություն տարել. տնվորները ցիրուցան էին եղել, տօն օրեր էին, իսկ միայնակ մնացած հնավաճառն արդեն օրերով հարբած ընկած էր հատակին՝ մինչև տոնն էլ չհամբերելով: Սենյակի մյուս անկյունում հոդացավից տնքում էր ութսունամյա մի պառավիկ, որը ինչ-որ ժամանակ և ինչ-որ տեղ դայակ էր եղել, իսկ այժմ մեռնում էր միայնակ, ախուվախ անելով, փնթփնթալով և մռթմռթալով տղայի վրա, այնպես որ նա արդեն վախենում էր նրա անկյունին մոտենալ: Խմելու բան նա ինչ-որ տեղից ճարեց, բայց հացի չոր կտորներ ոչ մի տեղից չգտավ և արդեն տասներորդ անգամ մոտեցավ մորն արթնացնելու: Ի վերջո նրա համար մթության մեջ մնալը սահմռկելի դարձավ. վաղուց արդեն սկսվել էր երեկոն, բայց ճրագ դեռ չէին վառում: Շոշափելով մոր դեմքը՝ նա զարմացավ, որ մայրը բոլորովին չի շարժվում և այնպես է սառել, ինչպես պատը:
«Շատ է ցուրտ այստեղ», – մտածեց նա, կանգնեց մի քիչ՝ անգիտակցաբար մոռանալով իր ձեռքը հանգուցյալի ուսին, հետո փչեց իր մատիկներին, որ տաքացնի դրանք, և հանկարծ, խարխափելով թախտի վրայից վերցնելով իր գլխարկիկը, կամացուկ, շոշափելով դուրս եկավ նկուղից: Նա ավելի շուտ դուրս կգար, բայց շարունակ վախենում էր վերևում՝ աստիճանների վրայի մեծ շնից, որն ամբողջ օրը ոռնում էր հարևան դռների մոտ: Բայց շունն արդեն չկար, և նա հանկարծ դուրս եկավ փողոց:
Տեր Աստված, ի՜նչ քաղաք է: Դեռ երբեք նա այսպիսի բան չէր տեսել: Այնտեղ, որտեղից նա եկել էր, գիշերներն այնպիսի սև խավար է, ամբողջ փողոցի համար միայն մի լապտեր: Փայտյա ցածրիկ տնակները կողպվում են ծածկափեղկերով. փողոցում մթնելուն պես ոչ-ոք չկա, բոլորը փակվում են տներում, և միայն շների ամբողջ ոհմակներ են ոռնում, դրանցից հարյուրավոր և հազարավորները կաղկանձում և հաչում են ամբողջ գիշեր: Բայց դրա փոխարեն այնտեղ այնպե՜ս տաք էր, և նրան ուտելու բան էին տալիս, իսկ այստեղ, աստված իմ, եթե միայն ուտելի՜ք լիներ: Եվ այստեղ ի՜նչ թխկոց ու գոռոց, լույս ու մարդ, ձիեր ու կառքեր, և սառնամանաիք, սառնամանի՛ք: Սառցակալած գոլորշի է բարձրանում ուժասպառ ձիերից, նրանց տաք շնչող մռութներից. փխրուն ձյան միջով քարերի վրա զրնգում են պայտերը, և բոլորն այնպես են հրմշտում, և, աստված իմ, ինչքա՜ն է ուզում ուտել, թեկուզ մի կտոր ինչ-որ մի բան, և հանկարծ այնպես ցավեցին մատիկները: Մոտով անցավ կարգ ու կանոնի պահապանը և շրջվեց, որպեսզի չնկատի տղային:
Ահա և կրկին փողոց, – ա՜խ, ինչ լա՜յն է: Այ այստեղ այնպես կճզմեն երևի. ինչպես են նրանք բոլորը գոռում, վազում և ընթանում, բա լո՜ւյսը, լո՜ւյսը: Իսկ սա ի՞նչ է: Ինչ էլ մեծ ապակի է, իսկ ապակու հետևում սենյակ է, իսկ սենյակում մինչ առաստաղ հասնող ծառ է. դա տոնածառ է, իսկ տոնածառի վրա ինչքա՜ն կրակներ, ինչքա՜ն ոսկյա թղթեր ու խնձորներ, շուրջ բոլորն էլ տիկնիկներ են, փոքրիկ ձիուկներ: Իսկ սենյակով մեկ վազվզում են երեխաները՝ գեղեցիկ հագնված, մաքուր, ծիծաղում են և խաղում, և ուտում են ու խմում ինչ-որ բան: Ահա այս աղջիկը սկսեց տղայի հետ պարել, ի՜նչ սիրունիկ աղջիկ է: Ահա և երաժշտությունը. ապակու միջով լսվում է: Նայում է տղան, զարմանում է և անգամ ծիծաղում, իսկ նրա ոտիկների մատինկներն էլ են ցավում արդեն, իսկ ձեռքերինը բոլորովին կարմրատակել են, արդեն չեն ծալվում և ցավում են շարժելիս:
Եվ հանկարծ տղան հիշեց, որ ցավում են իր մատիկները, լաց եղավ և շարունակեց վազել, և ահա կրկին ուրիշ մի ապակու միջից տեսնում է մի սենյակ. այնտեղ կրկին ծառեր կան, բայց սեղաններին կարկանդակներ են, տեսակ-տեսակ՝ նուշով, կարմիր, դեղին, և նստած են այնտեղ չորս հարուստ խանումներ, իսկ ով որ գալիս է, նրանք նրան կարդանդակներ են տալիս, իսկ դռները բացվում են ամեն րոպե, փողոցից նրանց մոտ են մտնում շատ պարոններ: Գաղտագողի մոտեցավ տղան, հանկարծ բացեց դուռը ու մտավ: Օ՜հ, ինչպես գոռացին նրա վրա ու մատ թափ տվեցին: Մի խանում հապշտապ մոտեցավ և նրա ձեռքի մեջ մի գրոշ խցկեց և բաց արեց նրա առաջ փողոց տանող դուռը: Ինչպե՜ս վախեցավ: Իսկ գրոշն իսկույն գլորվեց ու զրնգաց աստիճաների վրա. չէր կարող նա իր կարմիր մատիկները ծալել և բռնել այն: Դուրս վազեց տղան և արագ-արագ հեռացավ, իսկ թե ուր, ինքն էլ չգիտեր: Կրկին ուզում է լաց լինել, բայց վախենում է և վազում է, վազում է և թաթիկներին է փչում: Եվ թախիծը պատում է նրան, քանի որ հանկարծ այնպե՜ս միայնակ զգաց իրեն և սահմռկելի, և հանկարծ, Աստվա՜ծ իմ, այս ի՞նչ բան է նորից: Կանգնած են մարդիկ խմբով և զարմացած նայում են. լուսամուտի մեջ՝ ապակու հետևում երեք տիկնիկներ են՝ փոքրիկ, կարմիր և կանաչ շորերով և կարծես բոլորովին-բոլորովին կենդանի: Ինչ-որ ծերուկ նստել և կարծես մի մեծ ջութակ է նվագում, երկու ուրիշներ կանգնած են նույն տեղում և փոքրիկ ջութակներն են նվագում և տակտին համապատասխան օրորում են գլուխները և նայում միմյանց, և շուրթերը նրանց շարժվում են, խոսում են, իսկապես խոսում են, միայն թե ապակու հետևից չի լսվում: Եվ տղան մտածեց սկզբում, որ դրանք կենդանի են, բայց հենց գլխի ընկավ, որ տիկնիկներ են, հանկարծ ծիծաղեց: Երբեք նա չէր տեսել այդպիսի տիկնիկներ և չգիտեր էլ, որ այդպիսիք կան: Լաց լինել էլ է ուզում, բայց տիկնիկներն այնպես ծիծաղելի-ծիծաղելի են: Հանկարծ նրան թվաց, որ թիկունքից ինչ-որ մեկը բռնեց խալաթիկից. մի մեծ, չար տղա էր կանգնած կողքին և հանկարծ նրա գլխին շրմփացրեց, խլեց գլխարկն ու ներքևից ոտքով խփեց նրան: Գետնին գլորվեց տղան, այդ պահին սկսեցին գոռգոռալ, նվաղեց տղան և վեր թռավ տեղից և վազեց ու վազեց: Ինքն էլ չիմանալով, թե ուր՝ հանկարծ վազեց ինչ-որ մեկի բակամուտքը՝ մի օտար բակ, և նստեց ցախերի հետևում. «Այստեղ չեն գտնի, համ էլ մութ է»:
Նստեց նա և կուչ եկավ, իսկ վախից չէր կարողանում շունչ առնել, և հանկարծ, բոլորովին հանկարծ այնպես լավ զգաց իրեն. թաթիկներն ու տոտիկները հանկարծ դադարեցին ցավել, և այնպես տաքացավ, այնպես տաքացավ, ինչպես վառարանի մոտ: Ահա նա ամբողջովին ցնցվեց. ախ, ախր քիչ էր մնում՝ քուն մտներ: Ի՜նչ լավ է այստեղ քուն մտնելը. «Կնստեմ այստեղ և նորից կգնամ տիկնիկներին տեսնելու, – մտածեց տղան և քմծիծաղ տվեց՝ հիշելով դրանց մասին, – բոլորովին կենդանի՜ կարծես…»: Եվ հանկարծ նրանց թվաց, որ իր վերևում մայրը սկսեց երգել: «Մայրիկ, ես քնած եմ, ա՜խ, ի՜նչ լավ է այստեղ քնելը»:
– Գնանք ինձ մոտ տոնածառի, տղա´, – հանկարծ նրա վերևում շշնջաց մի ձայն:
Քիչ էր մնում՝ մտածեր, որ էլի իր մայրն է, բայց ոչ, նա չէր. հապա այդ ո՞վ էր իրեն կանչում, ինքը չի տեսնում, բայց ինչ-որ մեկը կռացավ իր վրա և գրկեց իրեն մթության մեջ, իսկ ինքը պարզեց նրան ձեռքը և… և հանկարծ, օ՜, ի՜նչ լույս: Օ՜, ի՜նչ տոնածառ: Բայց տոնածառ էլ չէր դա, նա չէր էլ տեսել դեռ այդպիսի ծառեր: Այդ որտե՞ղ է նա այժմ. ամեն ինչ շողշողում է, ամեն ինչ փայլփլում է, և շուրջ բոլորն ամենուր տիկնիկներ են, բայց ոչ, դրանք բոլորը տղաներ ու աղջիկներ են, միայն թե այնպես լուսավոր, բոլորը պտտվում են նրա շուրջ, թռչում են, բոլորը նրան համբուրում են, առնում են նրան, տանում իրենց հետ, նա ինքն էլ թռչում է և տեսնում է նա. նայում է իրեն մայրը և ծիծաղում իր վրա խնդությամբ:
– Մայրի՛կ, մայրի՛կ: Ա՜խ, ի՜նչ լավ է այստեղ, մայրի՛կ, – ձայնում է նրան մանչուկը և կրկին համբուրվում է երեխաների հետ, և ուզում է շուտ պատմել նրանց ապակու հետևի այն տիկնիկների մասին: – Ովքե՞ր եք դուք, տղանե´ր: Ովքե՞ր եք դուք, աղջիկնե´ր – հարցնում է նա՝ ծիծաղելով և սիրելով նրանց:
– Սա «Քրիստոսի տոնածառն» է, – պատասխանում են նրան: – Քրիստոսի մոտ միշտ այս օրը տոնածառ է լինում մանկիկների համար, ովքեր այնտեղ չունեն իրենց տոնածառը… – Եվ իմացավ նա, որ այդ տղաներն ու աղջիկները բոլորն էլ իր նման երեխաներ են եղել, բայց ոմանք սառել են դեռ իրենց զամբյուղների մեջ, որոնցով նրանց նետել են պետերբուրգյան չինովնիկների աստիճաններին՝ դռների մոտ, ոմանք էլ շնչահեղձ են եղել մանկատների ֆիննուհիների մոտ՝ կերակրման ժամանակ, երրորդները մահացել են իրենց մայրերի ցամաքած կրծքին՝ սամարյան սովի ժամանակ], չորրորդներն էլ շնչահեղձ են եղել երրորդ կարգի վագոններում՝ գարշահոտությունից, և բոլորն էլ այստեղ են այժմ, բոլորն էլ աժմ հրեշտակների պես են, բոլորն էլ Քրիստոսի մոտ են, և նա ինքն էլ նրանց մեջ է, և դեպի նրանց է տարածում իր ձեռքերը և օրհնում է նրանց ու նրանց մեղսավոր մայրերին… Իսկ այդ երեխաների մայրերը բոլորն էլ այդտեղ կանգնած են՝ մի կողմ քաշված, և արտասվում են. յուրաքանչյուրը ճանաչում է իր տղային կամ աղջկան, իսկ նրանք թռչում են նրանց մոտ և համբուրում են նրանց, սրբում են նրանց արցունքներն իրենց թաթիկներով և թախանձում նրանց լաց չլինել, որովհետև այստեղ նրանց համար այնքան լավ է…
Իսկ ներքևում առավոտյան դռնապանները գտան վազելուց ուժասպառ և ցախերի հետևում սառած տղայի փոքրիկ դիակը: Փնտրեցին-գտան և նրա մորը… Նա նրանից էլ ավելի շուտ էր մեռել. նրանք տեսնվեցին երկնքում՝ տեր Աստծու մոտ:
Եվ ինչո՞ւ ես հորինեցի այսպիսի պատմություն, որ այսքան չի սազում սովորական խելամիտ օրագրին, այն էլ՝ գրողի: Եվ դեռ խոստացա պատմություններ մեծ մասամբ իրական իրադարձությունների մասին: Բայց ահա բանն էլ հենց այն է՝ ինձ դեռ թվում և աչքիս երևում է, որ այս ամենը կարող էր պատահել իրականում, այսինքն այն, ինչ տեղի էր ունենում նկուղում և ցախերի հետևում, իսկ Քրիստոսի տոնածառի մասին արդեն չգիտեմ էլ՝ ինչ ասել ձեզ՝ կարո՞ղ էր դա պատահել, թե ոչ: Դրա համար էլ ես վիպասան եմ, որ հորինեմ:
Դուրս բերել պատմվացքից բարդ ածանցավոր բառերը։
- Առանձնացրու՛ անձնանիշ և իրանիշ գոյականները:
Գունդ, գնդապետ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացի, եգիպտացորեն, թիզ, թզուկ, ձիակառք, կառապան, վաճառատուն, վաճառական, ուղեվարձ, ուղևոր, վերելք, վիրաբույժ, հնդկացի, հնդկացորեն, հայ, Հայաստան, դերբայ, դերասան, հացաբույս, հացթուխ, խոհարար, խոհանոց, լրագիր, լրտես, հետախույզ, հետևանք
Անձնանիշ
Գնդապետ, եգիպտացի, թզուկ, կառապան, վաճառական, ուղևոր, վիրաբույժ, հնդկացի, Հայ, դերասան, հացթուխ, խոհարար, լրտես, հետախույզ,
Իրանիշ
Գունդ, գնդացիր, Եգիպտոս, եգիպտացորեն, թիզ, ձիակառք, վաճառատուն, ուղեվարձ, վերելք, հնդկացորեն, Հայաստան, դերբայ, հացաբույս, խոհանոց, լրագիր, հետևանք,
- Առանձնացրու՛ թանձրացական և վերացական գոյականները:
Երամ, հույս, կասկած, պատիվ, վերարկու, ճաշակ, ճաշ, կարոտ, ծխախոտ, գութ, նախանձ, երաժիշտ, բնավորություն, քար, արձագանք, ծառ, հուշ, հուշարձան, վախ, նկար, բողոք, դասագիրք:
Թանձրացական
Երամ, վերարկու, ճաշ, ծխախոտ, երաժիշտ, քար, ծառ, հուշարձան, նկար, դասագիրք:
Վերացական
Հույս, կասկած, պատիվ, ճաշակ, կարոտ, գութ, նախանձ, բնավորություն, արձագանք, հուշ, վախ, բողոք:
3.Որտեղ անհրաժեշտ է, գրի՛ր մեծատառով:
Անդրկովկաս- Անդրկովկաս
ուկրաինայի հանրապետություն- Ուկրաինայի Հանրապետություն
վանա լիճ- Վանա լիճ
գերմանիայի դաշնություն- Գերմանիայի դաշնություն
խաղաղ օվկիանոս- Խաղաղ օվկիանոս
միջերկրական ծով- Միջերկրական ծով
կովկասյան լեռնաշղթա- Կովկասյան լեռնաշղթա
ատլանտյան օվկիանոս- Ատլանտյան օվկիանոս
բալթիկ ծով- Բալթիկ ծով
գեղամա լեռներ- Գեղամա լեռներ
մայրաքաղաք երևան- մայրաքաղաք Երևան
առյուծ մհեր- Առյուծ Մհեր
սասունցի դավիթ- Սասունցի Դավիթ
անբան հուռի – Անբան Հուռի
պարզ լիճ – Պարզ լիճ
կոտայքի մարզ – Կոտայքի մարզ
արփա գետ- Արփա գետ
պարույր սևակ- Պարույր Սևակ
4.Ածանցների օգնությամբ հասարակ գոյականները դարձրու՛ անձնանուններ:
Օրինակ՝ լեռ-Լեռնիկ, Լեռնուհի:
Լույս- Լուսինե, լեռ- Լեռնուհի, գառ- Գառնիկ , թագ- Թագուհի, նազ- Նազենի, վարս- Վարսիկ, վարդ- Վարդուհի, ցող- Ցողիկ, արծիվ-Արծվիկ, սաթ- Սաթենիկ, խաչ- Խաչիկ:
5.Առաջին շարքի գոյականների հոմանիշները գտիր երկրորդ շարքում և գրի՛ր կողք կողքի:
ա. սարսափ, ավարտ, գրոհ, տանջանք, ծիծաղ, որոշում:
բ. հարձակում, տառապանք, քրքիջ, ահ, վճիռ, վերջ:
ա. հոտ, բողոք, հռչակ, ցավ, վախ, զայրույթ:
բ. համբավ, կսկիծ, ցասում, գանգատ, բույր, երկյուղ:
1 .Սարսափ- ահ
Ավարտ – վերջ
Գրոհ- հարձակում
Տանջանք – տառապանք
Ծիծաղ- քրքիչ
Որոշում – վճիռ
2.
Հոտ – բույր
Բողոք- գանգատ
Հռչակ – համբավ
Ցավ – կսկիծ
Վախ – երկյուղ
Զայրույթ- ցասում
6.Յուրաքանչյուր շարքից վերցրու՛ մեկական գոյական և կազմի՛ր վեց բարդ գոյական:
ա. գիր, քաղաք, ծով, որս, լեռ, զարկ:
բ. նկար, շղթա, սեղան, երակ, պետ, գող:
ա. մայր, պատկեր, ավազակ, ճակատ, գինի, պար:
բ. սրահ, մարտ, գործ, խումբ, պետ, տուն:
1.
Գիր+ սեղան= գրասեղան
Քաղաք+ պետ= քաղաքապետ
Ծով+ նկար= ծովանկար
Որս+ գող = որսագող
Լեռ+ շղթա = լեռնաշղթա
Զարկ + երակ= զարկերակ
2.
Մայր+ պետ= մայրապետ
Պատկեր+ սրահ= պատկերասրահ
Ավազակ+ խումբ = ավազակախումբը
Ճակատ+ մարտ= ճակատամարտ
Գինի + գործ = գինեգործ
Պար + տուն = պարատուն
- Առաջին շարքի գոյականներից և երկրորդ շարքի վերջածանցներից հնարավոր բոլոր տարբերակներով կազմիր ածանցավոր գոյականներ:
ա. արհեստ, խմոր, թագ, գազան, հավաք, հեծանիվ, որս, զինվոր, դատ, ճանապարհ, բառ, ներկ, առևտուր, երշիկ, խորհուրդ:
բ. -անոց, -ական, -արար,- որդ, -ավոր, -արան, -եղեն:
Արհեստանոց, Արհեստական, Արհեստավոր,
Խմորեղեն,
Թագավոր,
Գազանանոց
Հայկավան,
УРОК 1
БОКС — СПОРТ СИЛЬНЫХ ДУХОМ И ТЕЛОМ
На этом уроке вы:
- узнаете, какой характер должен быть у настоящего спортсмена;
- научитесь рассказывать о знаменитых армянских спортсменах;
- поймёте, какие качества характера нужны человеку для успеха в спорте.
- Как вы думаете, какими качествами должен обладать спортсмен,
чтобы добиться самых высоких результатов в спорте?
Каждый спортсмен должен много трудиться чтобы добиться лучшего результата. Без повседневних тренировок и стараний – человек ничего не добьёться.
- Прочитайте рассказ и скажите, кто из ребят сможет стать настоящим
спортсменом.
Мишка может стать неплохим спортсменон, так как он старается и знает что без стараний он ничему не добьётся.
- СЕКЦИЯ БОКСА
- У нас в школе открылась секция бокса. Я первым записался. И ещё
ребята пришли. И Мишка тоже записался.
Начались занятия. Я думал, нам сразу наденут перчатки, и мы будем
драться друг с другом. Я всех отправлю в нокаут. Зрители скажут: «Вот это боксёр!»
Но тренер не дал перчаток. Он выстроил нас по росту и сказал: «Бокс –
серьёзное дело. Пусть все об этом подумают. А если кто-то из вас не
согласен, пусть тот покинет зал».
Зал никто не покинул. Построились в пары. Как будто бы не на бокс
пришли, а на урок физкультуры. Потом разучивали два удара. Махали
руками по воздуху. Один раз тренер сказал кому-то:
– Вон ты! Что ты делаешь?
Я даже не думал, что это мне, а тренер ко мне подошёл и сказал, что я
бью левой рукой вместо правой, и я должен быть внимательней.
Я обиделся и не пришёл больше. Очень мне нужно, думал я, заниматься
какой-то глупостью. С моим ударом! Я сте՛нку могу՛ проби՛ть. Пусть Мишка там занимается. А я приду, когда будут драться.
Я перестал ходить на тренировки. Только Мишку спрашивал:
– Всё руками машете?
Я смеялся над Мишкой. Мишка молчал.
Однажды он мне говорит:
– Завтра спарринг.
– Чего? – говорю.
– Учебный бой. Мы драться будем. То есть работать. По-нашему так.
– Ну, работай, – я говорю. – Зайду завтра к вам.
Захожу в спортзал на другой день. Тренер спрашивает:
– Ты откуда?
– Я, – говорю, – здесь записан. Я в спарринг хочу
Тренер надел мне перчатки. И Мишке надел перчатки. Мы с Мишкой
вышли на ринг. Я размахнулся и как ударю! Но мимо. Я второй раз
размахнулся – и сам упал.
А тренер говорит:
– Работай, работай!
Я разозлился, на Мишу кинулся и упал снова.
– Нет, – говорит Мишка, – я с
ним работать не буду. Он всë
время падает.
Я говорю:
– Я не всë время падаю.
Сейчас ты у меня получишь!
А он мне в нос как даст снова!
И я сел на пол. А Мишка уже
перчатки снимает и говорит:
– Нет, просто смешно мне с ним работать. Он же совсем не может
работать.
Я говорю:
– Ничего нет смешного… Я сейчас встану…
– Как хочешь, – говорит Мишка, – можешь и не вставать, это совсем не
важно…
- Найдите в тексте ответы на вопросы и прочитайте их.
1. Кто записался в секцию бокса?
Главный герой и Миша
2. Что сказал тренер на первой тренировке?
«Бокс – серьёзное дело. Пусть все об этом подумают. А если кто-то из вас не согласен, пусть тот покинет зал».
3. Как проходили занятия?
Довольно скучно для главного героя, они просто били по воздуху и изучали удары.
4. Почему герой рассказа перестал ходить на тренировки?
Ему там было скучно
5. Как прошëл учебный бой героя рассказа с Мишкой?
Он тренироворался и не жаложался, став хорошим боксёром
6. Почему Мишка отказался вести бой с героем рассказа?
Герой был слаб для его уровня
- Согласны ли вы с тем, что…
1. В секцию бокса записывали всех ребят.
Да
2. На первой же тренировке ребята провели учебный бой.
Нет
3. Мальчик решил серьëзно заняться боксом.
Нет
4. Во время тренировки тренер похвалил героя рассказа.
Нет
5. Мишка проиграл учебный бой.
Нет
6. К боксу надо относиться серьëзно.
Да, к любому спорту нужно относиться серьёзно - Допишите предложения.
1.Мальчик записался в секцию бокса, потому что хотел заниматься боксом
2. Он перестал ходить в секцию, потому что ему было скучно
3. Мишка отказался вести бой с мальчиком, потому что он был слабым
4. Мальчик проиграл бой, потому что он плохо играл
5. Что вы можете сказать о каждом из мальчиков? Какие у них характеры?
Главный герой был ленивым, а Миша не жаловался
6. Как вы думаете, чем закончится эта история? Придумайте продолжение рассказа. Какой разговор мог бы произойти у героя рассказа с Мишкой, если бы они встретились после учебного боя? Разыграйте диалог.
Գիրը և արվեստը Հին Արևելքում
- Սովորել պատմել:
- Ինչ է իրենից ներկայացնում հիերոգլիֆը:
Հիերոգլիֆը հատուկ նկարներ էն, որը մարդիկ հին ժամանակներում օգտագործում էին, որ պես գրեն կամ պատմեն ինչ-որ բան։ - Ով էր Ֆրանսուա Շամպոլյոնը , իր դերը հին եգիպտական գրի վերծանման հարցում:
Ֆրանսուա Շամպոլյոնն այն գիտնականն էր, ով առաջինը կարդաց հին եգիպտական հիերոգլիֆները։ Նա ուսումնասիրեց Ռոզեթայի քարը և հասկացավ, որ հիերոգլիֆները ոչ միայն նկարներ են, այլև հնչյուններ ու բառեր։ Շամպոլյոնի շնորհիվ մարդիկ սկսեցին հասկանալ հին Եգիպտոսի պատմությունն ու մշակույթը։ - Մի քանի նախադասությամբ գրիր Ռոզեթյան քարի կարևորության մասին:
Ռոզեթյան քարը շատ կարևոր էր, որովհետև դրա վրա տեքստը գրված էր երեք լեզուներով, հիերոգլիֆներով, դեմոտիկով ու հունարենով։ Քանի որ հունարենը գիտեին, դրա շնորհիվ կարողացան հասկանալ հիերոգլիֆները։ Այս քարի օգնությամբ Շամպոլյոնը վերծանեց հին եգիպտական գրերը, և մարդիկ սկսեցին կարդալ նրանց պատմությունները
Ինչու էր անհրաժեշտ գիրը
Գիրը այն ժամանակներում շատ կարևոր էր, որովհետև առանց դրա մարդիկ չէին կարող հիշել կամ փոխանցել իրենց պատմությունները ու հին ազգաին երգերը։
Հնադարյան մարդը մտապահում էր այն, ինչ անհրաժեշտ էր իրեն առօրյա կյանքում: Սակայն վիճակը սկսեց փոխվել, երբ առաջացավ պետությունը: Անհրաժեշտ էր հաշվառել ստացված բերքը, պալատների և տաճարների պահեստներում կուտակվող մթերքի և այլ իրերի քանակը, հարկերը և այլն: Այս ամենը հնարավոր չէր հիշել: Պետությունների ձևավորումով տարբեր երկրներում ստեղծվեցին գրային համակարգեր: Հին Արևելքի շատ ժողովուրդներ ունեին իրենց գիրը: Դրանք միմյանցից տարբերվում էին ոչ միայն արտաքին տեսքով, այլև նշանների իմաստներով:
Եգիպտական գաղափարագիրը
Հույն պատմիչ Հերոդոտոսը Եգիպտոսում տաճարների պատերին տեսել էր բնության տարբեր երևույթներ և առարկաներ պատկերող գրային նշաններ: Քանի որ այդ գրից օգտվում էին տաճարների քրմերը, նա այն անվանեց հիերոգլիֆ, այսինքն՝ «սրբազան գիր»: Եգիպտական գիրը ստեղծվեց Ք.ա. IV հազարամյակի վերջին: Այն բաղկացած էր ավելի քան 700 նշանից: Սկզբում յուրաքանչյուր նշան նշանակում էր որևէ բառ կամ նույնիսկ նախադասություն: Հետագայում նշանները սկսեցին արդեն
արտահայտել վանկեր:
Ստեղծվել է | մ. թ. ա. 196 |
---|
Հիերոգլիֆը գրանշան է, որն օգտագործվում էր հին եգիպտական գրային համակարգում։ Հիերոգլիֆները պատկերավոր խորհրդանիշներ էին, որոնք ներկայացնում էին առարկաներ, հնչյուններ կամ գաղափարներ։ «Հիերոգլիֆ» տերմինը ծագել է հունարեն «հիերոս» (սուրբ) և «գլիֆո» (փորագրել) բառերից, որոնք արտացոլում են դրանց օգտագործումը սուրբ և մոնումենտալ արձանագրություններում։
Հիերոգլիֆները հիմնականում օգտագործվել են տաճարների պատերի, դամբարանների և այլ նշանակալից հուշարձանների ու փաստաթղթերի վրա։
Ծագումը
Հիերոգլիֆները ծագել են Հին Եգիպտոսում, որոնց զարգացումը սկսվել է մոտ 3300 մ.թ.ա. Այս գրային համակարգը առաջացավ որպես պատասխան եգիպտական հասարակության աճող բարդությանը, որը պահանջում էր արդյունավետ մեթոդներ վարչական և ծիսական նպատակների համար: Հայտնի ամենավաղ հիերոգլիֆային արձանագրությունները հայտնաբերվել են դամբարաններում և խեցեղենի վրա, որոնք թվագրվում են ուշ նախադինաստիկ ժամանակաշրջանից: Հիերոգլիֆների զարգացումը սերտորեն կապված էր Եգիպտոսում քաղաքական իշխանության կենտրոնացման հետ։ Քանի որ վաղ եգիպտական պետությունը ձևավորվեց և աճեց, հսկայական տարածություններում հաշվառման և հաղորդակցության անհրաժեշտությունը դարձավ ավելի հրատապ: Հիերոգլիֆները միջոցներ էին ապահովում փարավոնների և նրանց պաշտոնյաների համար՝ պահպանելու իրենց տարածքների նկատմամբ վերահսկողությունը, կառավարելու ռեսուրսները և փոխանցելու կրոնական և մշակութային ուղերձները։ Իր պատմության ընթացքում հիերոգլիֆային գիրը մնաց գրելու հեղինակավոր ձև, որն օգտագործվում էր հիմնականում պաշտոնական և արարողակարգային համատեքստերում։
Ռոզետայի քարը
Ռոզետայի քարը գրանոդիորիտից պատրաստված քար է, որի վրա գրված է մ.թ.ա. 196 թվականին Պտղոմեոս V-ի օրոք տրված հրամանագիրը։ Այս հրամանագիրը գրված է երեք գրերով՝ հունարեն, դեմոտիկ և հիերոգլիֆ։
Քարը հայտնաբերվել է 1799 թվականին ֆրանսիացի զինվորների կողմից Նապոլեոն Բոնապարտի արշավանքի ժամանակ Եգիպտոսում՝ Ռոզետա (ներկայիս Ռաշիդ) քաղաքի մոտ։ Ռոզետայի քարի նշանակությունը կայանում է նրա եռալեզու արձանագրությունների մեջ։ Հայտնաբերման պահին գիտնականները կարող էին կարդալ հին հունարեն, բայց ոչ եգիպտական հիերոգլիֆները կամ դեմոտիկական գիրը։ Հունարեն տեքստը բանալին էր մյուս երկու գրերի վերծանման համար։ Համեմատելով հունարեն տեքստը հիերոգլիֆների և դեմոտիկի համապատասխան հատվածների հետ՝ գիտնականները կարող էին սկսել հասկանալ հին եգիպտական գրային համակարգերի սկզբունքները: Հիերոգլիֆների վերծանման հարցում առաջընթացը ձեռք է բերվել մի քանի գիտնականների, հատկապես ֆրանսիացի լեզվաբան Ժան-Ֆրանսուա Շամպոլիոնի աշխատանքից: 1820-ականների սկզբին Շամպոլիոնը զգալի առաջընթաց գրանցեց՝ պարզելով, որ որոշ հիերոգլիֆներ ներկայացնում են հնչյուններ, այլ ոչ թե պարզապես գաղափարներ կամ առարկաներ։ Նա օգտագործեց իր գիտելիքները ղպտերենի մասին, որը եգիպտական լեզվի վերջին փուլն էր, որը գրված էր հունական այբուբենով, որպեսզի հետագայում վերծանի գիրը:
Մի քանի հիերոգլիֆների նշանակությունը
Հիերոգլիֆները գրելու բարդ համակարգ էին, որտեղ առանձին նշաններ կարող էին ներկայացնել առարկաներ, հնչյուններ կամ գաղափարներ։ Ահա որոշ ընդհանուր հիերոգլիֆների իմաստները.
Անխ (☥): Կյանքի կամ հավերժական կյանքի խորհրդանիշ: Այն կարծես խաչ է, որի վերևում հանգույց է:
Djed Pillar (𓊽): Ներկայացնում է կայունությունը և հաճախ ասոցացվում է Օսիրիսի աստծո հետ:
Հորուսի աչք (𓂀)՝ խորհրդանշում է պաշտպանությունը, առողջությունը և վերականգնումը:
Մաաթի փետուր (𓆄). խորհրդանշում է ճշմարտությունը, արդարությունը և հավասարակշռությունը: Այն կապված է Մաաթ աստվածուհու հետ:
Շեն Մատանի (𓋴)՝ պարանի օղակ, որը ներկայացնում է հավերժությունն ու պաշտպանությունը:
Լոտոսի ծաղիկ (𓇼)՝ խորհրդանշում է վերածնունդը և վերածնունդը: Լոտոսը նույնպես կապված էր արևի և ստեղծագործության հետ:
Բու (𓅓): Ներկայացնում է «մ» ձայնը:
Տուն (𓉐): Ներկայացնում է «պր/ռ» ձայնը և կարող է նշանակել «տուն» կամ «տաճար»:
Զամբյուղ բռնակով (𓍋): Ներկայացնում է «կ» կամ «գ» ձայնը:
Ձեռք (𓂝): Ներկայացնում է «դ» կամ «տ» ձայնը:
ԱՄԲՈՂՋ ԹՎԻ ՄՈԴՈՒԼԸ
Առանձգականության ուժ , ուժի չափումը:Նոյեմբերի 18֊22.
Այլ մարմինների ազդեցության շնորհիվ կարող են փոխվել ոչ միայն տվյալ մարմնի արագությունը, այլև` ձևն ու չափերը: Մարմինը կարող է սեղմվել, ձգվել, ծռվել, ոլորվել:Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի, չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա կամ ձևափոխություն:
Նկարում պատկերված պարանը, ցանցաճոճը, արտաքին ազդեցությունների շնորհիվ փոխում են իրենց ձևն ու չափերը, այսինքն` դեֆորմացվում են:Մարմինը դեֆորմացնելիս առաջանում է ուժ, որը ստիպում է նրան վերականգնել իր սկզբնական ձևն ու չափերը: Այդ ուժն անվանում են առաձգականության ուժ:
Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ և աշխատում է վերականգնել մարմնի սկզբնական ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:
Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ և աշխատում է վերականգնել մարմնի սկզբնական ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:
Երբ ծանրոցը դնում ենք հենարաններ ունեցող տախտակի վրա, տախտակը ճկվում է։ Նրա մեջ առաջացած առաձգականության ուժը բեռի վրա ազդում է ուղղաձիգ դեպի վեր և հավասարակշռում է ծանրոցի կշիռը։ Բեռը հեռացնելուց հետո տախտակը վերականգնում է իր ձևը, հետևաբար նրա դեֆորմացիան առաձգական է:
Ուժը՝ որպես ֆիզիկական մեծություն, կարող է ունենալ տարբեր արժեքներ։ Ուժի մեծությունը որոշում են ուժը չափող սարքով՝ ուժաչափով։ Կախված նրանից, թե որքան է սեղմվել կամ երկարել ուժաչափի զսպանակը, մենք եզրակացնում ենք նրա վրա ազդող ուժի մեծության մասին:
Ուժաչափերի գործողության հիմքում ընկած է հավասար ուժերի ազդեցությամբ զսպանակի՝ միևնույն չափով երկարելու կամ սեղմվելու հատկությունը։
Պարզագույն ուժաչափը կազմված է տախտակին մի ծայրով ամրացված զսպանակից, որի մյուս ծայրը ազատ է և վերջանում է հորիզոնական ցուցիչով։ Զսպանակին ամրացված սլաքը ցույց է տալիս չափվող ուժի մեծությունը:
Ուժի չափման միավորը Նյուտոնն է (1 Ն):
Ուժի միավոր է նաև կիլոնյուտոնը(կՆ):
1կՆ=1000Ն:
Առանձգականության ուժ՝ տեսանյութ:
Դասարանական առաջադրանք
Պատասխանել հարցերի
- Ո՞ր ուժն է կոչվում առանձգականության ուժ:
Մարմինը դեֆորմացնելիս առաջանում է ուժ, որը ստիպում է նրան վերականգնել իր սկզբնական ձևն ու չափերը: Այդ ուժն անվանում են առաձգականության ուժ:Ո՞ր ուժն է կոչվում առանձգականության ուժ: - Ե՞րբ են առաջանում մարմինների ձևափոխություն:
Երբ մարմնի վրա ուժ է գործադրում այլ մարմին։ - Ուժի չափման միավորը ի՞նչպես է կոչվում:
Ուժ կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որի միջոցով նկարագրում են մարմինների փոխազդեցությունը:
1.Տրված ածանցավոր բառերում առանձնացրո՛ւ արմատը և ածանցը։
Խնձորենի=խնձոր(արմատ)+ենի(ածանց)
տգեղ=տ(ածանց)+գեղ(արմատ)
անհարմար=ան(ածանց)+հարմար(արմատ)
անզեն=ան(ածանց)+զեն(արմատ)
անտուն=ան(ածանց)+տուն(արմատ)
անգութ=ան(ածան)+գութ(արմատ)
դժբախտ=դժ(ածանց)+բախտ(արմարտ)
դժգոհ=դժ(ածանց)+գոհ(արմատ)
լճակ=լիճ(արմատ)+ակ(ածանց)
շնիկ=շուն(արմատ)+իկ(ածանց)
գառնուկ=գառ((ն)արմատ)+ուկ(ածանց)
կանաչեղեն=կանաչ(արմատ)+եղեն(ածանց)
միտք=միտ(արմատ)+ք(ածանց)
լեռնցի=լեռ((ն)արմատ)+ցի(ածանց)
սարեցի=սար(արմատ)+եցի(ածանց)
գյուղացի=գյուղ(արմատ)+ացի(ածանց)ե
2.Առանձին սյունակներով դուրս գրե՛լ նախածանց, վերջածանց, ինչպես նաև թե՛ նախածանց, թե՛ վերջածանց ունեցող բառերը։
Անհայտ, խնձորենի, անմտություն, հակաթույն, մթերային, տգեղ,
վերահաշվում, անհոգաբար, կաղնուտ, անհավատալի, միլիոնավոր, չկամ,
ցուցանակ, արտապատկեր, ենթավարպետ, գերադաս, կղզյակ, հարակից,
հայրական, ներգրավում, տրամագծորեն, անհարմար, ապաշնորհ, դժգոհություն,
հավաքածու, լսարան, համատեղություն, ծիծաղելի, անթիվ, մորթեղեն, միտք։
Նախածանցով բառեր
- անհայտ
- հակաթույն
- վերահաշվում
- անհոգաբար
- արտապատկեր
- ենթավարպետ
- գերադաս
- ներգրավում
- տրամագծորեն
- անհարմար
- ապաշնորհ
- տգեղ
- անթիվ
Վերջածանցով բառեր
- խնձորենի
- մթերային
- կաղնուտ
- հարակից
- հայրական
- լսարան
- դժգոհություն
- մորթեղեն
- միլիոնավոր
- հավաքածու
- մորթեղեն
- կղզյակ
- ծիծաղելի
Նախածանց և վերջածանց ունեցող բառեր
- անհոգաբար
- անհավատալի
- վերահաշվում
- տրամագծորեն
- ապաշնորհ
- դժգոհություն
7. անմտություն
8. անհավատալի
3.Փակագծերում տրված բայերը անհրաժեշտ քերականական ձևերով գրի՛ր նախադասության համապատասխան տեղերում։
- Ընթացող գնացքի լուսամուտից երևում էին մոտակա բնակավայրերի լույսերը, որոնք մի պահ արկայծվում էին թանձրացող խավարում, ապա անհետանում էին։
- Հանգստյան տան բակում մարդիկ զբոնում էին, երեխաները, ճոճանակների վրա նստած, օրորվում էին, իսկ մեղմ քամին բերում էր մոտակա սարերի զովությունը։
- Վարպետը վերցրեց հաստոցը, անջատեց նոր պատրաստած դետալը և համեմատեց գծագրի հետ՝ երբեմն ինչ-որ չափումներ անելով։
- Դաշնակահարի մատները սահում էին ստեղների վրայով, և դահլիճը ողողում էր հոգեպարար մի երաժշտությամբ, որն ալեկոծում էր ունկնդիրների հոգիները։
- Ճամփեզրի խոտերի միջից հանկարծ մի աղվես անհետացավ, որն անցավ ճանապարհի մյուս կողմն ու անհետացավ թփուտներում։
4.Փակագծերո․ւմ տրված բառերից ընտրի՛ր ճիշտ բառաձևը տվյալ նախադասության համար։
- Լուրջ միջոցներ ձեռնարկելու փոխարեն ռուսական դիվանագետները փոքրիկ միջոցներ ձեռնարկեցին։
- Սպասվում էին հայ-ադրբեջանական պաշտոնական նոր հանդիպումներ։
- Երկյուղածությամբ մոտ գնացի ու դողդոջուն ձեռքերով հանեցի ծրարը։
- Այս առասպելական հերոսի մասին բազմաթիվ ավանդություն են ստեղծվել։
- Այդ դեպքից հետո նրա հոգում մի տեսակ դառնության զգացում էր մնացել։
- Խոսքը վերաբերում է 5–րդ դարի հայ պատմիչների գործերին։
- Գեղագիտությունը հասկացություն է տալիս գեղեցիկի մասին։
- Չկարողանալով դիմադրել թշնամու հարձակումներին՝ բերդի փոքրիկ կայազորը տեղի տվեց։
- Երկուսն էլ ուսում առած, առաջավոր հայացքների տեր երիտասարդներ էին։
- Եվ հենց բլրի վրա էլ Արգիշտին զարկեց իր վրանը։
- Մոխրագույն մեգը բարձունքում հետզհետե լուծվում էր։
- Այդ մասին ասվել է բազմիցս։
- Ընկերներիդ հանդիպելուց չմոռանաս ասել այդ մասին։
- Երեխան իր ծնողների հետ դուրս եկավ զբոսանքի։
- Ոչ միայն չէր սովորել դասերը այլև դասի տեղն էլ չգիտեր։
ՄՈՒԿԵՐՈՒ ԺՈՂՈՎԸ
- ՄՈՒԿԵՐՈՒ ԺՈՂՈՎԸ
Անգամ մը մուկերը ժողովի կը հաւաքուին խորհելու, թէ ի՞նչ ընեն կատուին
յարձակումներէն զգուշանալու համար։
-Եկէ՛ք կատուին վիզէն զանգակ մը կախենք։ Կատուն երեւալուն պէս,
զանգակը ձայն կը հանէ, մենք ալ կը լսենք ու կը փախչինք, — կ’ըսէ մուկ մը։
-Ի՜նչ հրաշալի բան խորհեցանք,- կ’ըսեն մուկերը։
Ուրիշ մուկ մըն ալ թէ՝Հրաշալի ըլլալու հրաշալի է, բայց թող մէջտեղ ելլէ ան, որ կրնայ զանգակը
տանիլ ու կատուին վիզէն կախել…
Բոլորը իրարու կը նային ու …քար լռութիւն կը տիրէ…
Մկների ժողովը
Մի անգամ մկները հավաքվում են ժողովի, մտածում թե ինչ անեն կատվի հարձակումներից զգուշանալու համար։
-Եկեք կատվի վզին մի զանգակ կախենք։Հենց կատուն երևա զանգակը ձայն կհանի, մենքել կլսենք ու կփախչենք -ասում է մի մուկ
– Ի՜նչ հրաշալի բան մտածեցինք – ասում են մկները։
Մի ուրիշ մուկ էլ թե՝ հրաշալին հրաշալի է, բայց թող մեջտեղ դուրս գա նա ով կարող է տանել զանգակը է կախել կատվի վզից․․․
Բոլորը իրար նայեցին ու․․․ քար լռություն տիրեց․․
Նոյեմբեր ամսվա մայրենիի հաշվետվություն
Գործնական քերականություն
«Գործնական քերականության» փաթեթ
Գոյականի տեսակները
Վրթանես Փափազյան, «Ըմբոստի մահը»
Սեբաստացու օրեր
Վանո Սիրադեղյան, «Բուքը, երգը, երեխան»
Առաջադրանքներ «Գործնական քերականության» փաթեթից
Նադեր Էբրահիմի: Փոքրիկ սիրտս ում նվիրեմ
https://epapayan.edublogs.org/2024/11/14/5117/
Գործնական աշխատանք
https://epapayan.edublogs.org/2024/11/05/5112/
Վանո Սիրադեղյան Ամեն տարվա գոճին
Գործնական քերականություն
https://epapayan.edublogs.org/2024/12/03/5171/